Spis treści:
- Wstęp
- Charakterystyka grup
- Założyciele i instruktorzy
- Historia teatrów
- Zrealizowane przedsięwzięcia
- Osiągnięcia grup
- Podsumowanie
Wstęp
Praca jest pierwszą próbą monograficznego ujęcia teatrów amatorskich, działających w Centrum Kultury i Sportu w Skawinie. Zamieszczone w niej informacje pochodzą „”z pierwszej ręki”” – autor pracy jest bowiem współzałożycielem i instruktorem obu prezentowanych grup. Stąd świadomość subiektywności prezentowanych opinii, ale też niewątpliwy autentyzm faktów i wrażeń.
Źródłem informacji są zapisy dzienników zajęć, plakaty, foldery, zaproszenia, scenariusze, recenzje i wyróżnienia zdobyte przez teatry w ciągu dziewięciu lat ich działalności. Zamieszone tu fotografie pochodzą ze zbiorów CKiS w Skawinie, zbiorów prywatnych i zasobów Studia Fotograficznego „”Profil”” w Skawinie.
Ideą autora pracy jest chęć udokumentowania dziedziny sztuki, którą współtworzy, ze świadomością, że teatr jest specyficznie niepowtarzalny, ulotny, stąd trudny w opisie.
Charakterystyka grup teatralnych „”MASKA”” i „”MRóWY””
Obydwie grupy teatralne działają w Centrum Kultury i Sportu w Skawinie jako teatry amatorskie, prowadzone w ramach sekcji przez instruktorów Centrum. „”Mrówy”” to teatr, w którym występują uczniowie ze szkół podstawowych i gimnazjów, a „”Maska”” skupia uczniów szkół ponadgimnazjalnych, studentów i młodzież pracującą.
Zajęcia odbywają się trzy dni w tygodniu, z uwzględnieniem podziału wiekowego, oraz przygotowywanych przedsięwzięć. Teatry pracują w cyklu październik – czerwiec, zarówno w ramach zajęć warsztatowych, odkrywających, kształtujących i doskonalących umiejętności aktorskie, jak i regularnych prób poszczególnych inscenizacji. Co roku przygotowywanych jest kilka spektakli premierowych, wystawiane są także te zrealizowane w latach poprzednich. Teatr w Skawinie ma już stałą i sprawdzoną widownię – zwykle każdą z przygotowanych sztuk podziwia kilkuset widzów. Spektakle oglądane są na scenie CKiS, ale także w okolicznych miejscowościach, w szkołach, świetlicach, klubach i na scenach zaprzyjaźnionych domów kultury. Z powodzeniem biorą także udział w przeglądach i festiwalach teatralnych o zasięgu wojewódzkim i krajowym.
Zajęcia odbywają się w sali teatralnej Pałacyku Sokół, w skawińskim Parku Miejskim. Ta urokliwa lokalizacja (budynek powstał w latach 1904-1906 z inicjatywy Towarzystwa Gimnastycznego Sokół na miejscu zamku warownego, wzniesionego jeszcze za czasów Kazimierza Wielkiego) z pewnością sprzyja klimatowi artystycznemu.
Pomysłodawcami nazw grup są sami uczestnicy, logo grup zostało natomiast zaprojektowane przez Kazimierza Zajdę – grafika CKiS w Skawinie.
Założyciele i instruktorzy
Obie grupy teatralne zostały założone i są prowadzone przez instruktorów Centrum Kultury i Sportu w Skawinie: Martę Tyrpę i Andrzeja Morawę.
MARTA TYRPA – urodzona 1973 roku w Skawinie, gdzie mieszka, żona Łukasza, mama Oli i Michała, absolwentka pedagogiki kulturalno – oświatowej na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Jako instruktor teatralny jest reżyserem, czuwa nad sprawami organizacyjnymi i logistyką. Zajmuje się także opracowaniem scenografii, kostiumów, charakteryzacją.
ANDRZEJ MORAWA – urodzony 25 czerwca 1974 roku w Krakowie, mieszka w Skawinie, mąż Iwony, tata Kacperka, absolwent filologii polskiej w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie, polonista i opiekun świetlicy multimedialnej w Zespole Szkół Ogólnokształcących w Skawinie.
Jako instruktor teatralny jest reżyserem, autorem scenariuszy i adaptacji scenicznych. Zajmuje się także opracowaniem muzycznym przygotowywanych spektakli.
Przy realizacji spektakli teatr korzysta z zasobów CKiS w zakresie oprawy plastycznej, graficznej, zasobów sprzętowych. Wypróbowanymi sprzymierzeńcami w tym zakresie są plastycy: Kazimierz Zajda, Małgorzata Tomala, akustyk i oświetleniowiec – Andrzej Kajniak oraz przyjaciel grupy i krytyk – portier Stanisław Bułat. Inicjatorem powstania i promotorem wszelkich działań teatru jest Dyrektor CKiS w Skawinie – Krzysztof Janusz.
Historia teatrów.
Obie grupy powstały w październiku 1997 roku. Chętni zgłaszali się po przeczytaniu ogłoszeń o naborze, a także zachęceni przez instruktorów odwiedzających szkoły w mieście. Starsza grupa liczyła początkowo 20, a młodsza 16 osób. O ile pierwszy rok działalności teatru dziecięcego zwieńczony został sukcesem, o tyle początki grupy młodzieżowej do dziś wspominane są z sentymentem, jako okres… zbierania doświadczeń. „”Mrówy”” zadebiutowały inscenizacją Królewny Śnieżki, napisaną w oparciu o baśń braci Grimm. Zdobyła ona I miejsce na Wojewódzkim Festiwalu Teatrów Amatorskich – Skawina””98, a instruktorzy, twórcy scenariusza otrzymali nagrodę indywidualną za reżyserię. Tymczasem „”Maska”” przygotowała inscenizację Kupca Plauta – antycznej komedii w ramach klasycznych reguł starorzymskich. Wspaniałe kostiumy i realistyczna scenografia zdawały się gwarantować sukces, jednak problemem okazało się ukrycie… kobiecości aktorek grających role męskie. Zresztą feminizacja grupy jest tendencją raczej stałą. Spektakl zakwalifikował się jednak do Wojewódzkiego Przeglądu Teatrów Amatorskich Szkół Średnich – Myślenice””98.
Od tej pory zespoły działają nieprzerwanie, co roku oferując widzom kilka spektakli premierowych, których wykaz wraz z opisem zamieszczono poniżej. W sumie teatry przygotowały już dwadzieścia cztery inscenizacje, a na ten sezon szykują sześć nowych.
Losy teatru nie są szczególnie burzliwe – działa w tej samej strukturze, pracuje stałym rytmem, pod opieką tych samych instruktorów. Zmieniają się jednak młodzi aktorzy, których przewinęło się przez te lata ponad stu dwudziestu (65 osób w „”Mrówach”” i 62 w „”Masce””). Co szczególnie cieszy, jest wśród nich wiele osób, związanych z początkami teatru: Joanna Malinowska, Katarzyna Farbaniec, Patrycja Polek, Katarzyna Pierzchała, Katarzyna Dziobek, Agnieszka Zaskórska, Jurek Chołociński, Kamil Kisielewski, Mateusz Droździewicz.
Spektakle obydwu grup najczęściej odbywają się w sali teatralnej CKiS – w Pałacyku „”Sokół””. Organizatorzy nie wprowadzają biletów, często wykorzystują jednak formę zaproszeń. Teatry występują także dla szkół – goszcząc je w swej siedzibie, bądź wyjeżdżając ze spektaklami. Dzięki dobrej współpracy z okolicznymi wioskami goszczą też w świetlicach, domach ludowych w Woli Radziszowskiej, Gołuchowicach, Rzozowie, Brzeźnicy. Grupy starają się mieć przygotowane projekty w swym repertuarze przynamniej przez dwa sezony.
Do kalendarza grup na stałe wpisał się także coroczny udział w Wadowickich Spotkaniach Teatralnych czy Wojewódzkim Przeglądzie Teatrów Szkolnych w Skawinie. Zespół wyjeżdżał także na festiwale do Łomży i Myślenic. Poniżej zamieszczono wykaz osiągnięć zarówno młodszej, jak i starszej grupy.
Tradycją stał się w Skawiński Tydzień Teatralny, organizowany w ramach obchodów Dni Skawiny. Przedstawiane są wówczas zarówno propozycje teatrów skawińskich, jak i zaprzyjaźnionych z nim grup teatralnych (zwłaszcza Teatru „”Między Wierszami”” z MDK przy 29 Listopada w Krakowie). Co roku w ramach imprezy widzowie mają zwykle możliwość zobaczenia około dziesięciu spektakli.